Mamerki (bunkry) – Kwatera główna niemieckich wojsk lądowych
Kompleks bunkrów w Mamerkach (niem. Mauerwald) jest przykładem świetnie zachowanej budowli fortyfikacyjnej z okresu II wojny światowej. Obiekt pełniący niegdyś rolę Kwatery Głównej Niemieckich Wojsk Lądowych (OKH), obecnie jest ogromną atrakcją turystyczną Mazur i każdego roku przyciąga tysiące miłośników historii. Mamerki rok rocznie przyciągają wielu zwiedzających.
Spis treści
Mamerki – historia Mauerwald
Składająca się 250 obiektów kwatera w Mamerkach została zbudowana w latach 1940-1941 w rekordowo krótkim czasie- zaledwie 8 miesięcy. Obiekt powstał za sprawą niewolniczej pracy 2000 robotników, przekonanych, że budują tajną fabrykę chemiczną. Wszystkie wybudowane elementy zostały doskonale zamaskowane i zabezpieczone przed wybuchami. Całkowita powierzchnia kwatery wynosiła około 250 ha. Teren otoczony był zasiekami z drutu kolczastego i strzeżony przez działa przeciwlotnicze oraz warownie „Północ”, „Południe”, „Zachód” oraz „Środek”.
Budynki tynkowano mieszaniną cementu, trawy mchu i wiórów, wokół nich stawiano sztuczne drzewa, na dachach sadzono trawę, krzewy i całość osłaniano siatkami maskującymi. Do oświetlania dróg wewnętrznych stosowano lampy z niewidocznym z powietrza fioletowym światłem. Ten sam rodzaj oświetlenia posiadały wszystkie pojazdy, poruszające się nocą po leśnym miasteczku. Oprócz schronów w kwaterze zbudowano zaplecza kuchenne, pocztę, kino, szpital oraz budynki, w których pracowali sztabowcy, służby łączności. Mamerki były całkowicie niezależnym obiektem, dysponującym własną elektrownią i ciepłownią, dworcem kolejowym i własny system kanalizacyjnym.
Na terenie kwatery funkcjonowały m.in.: stacja pomp, stacja transformatorowa, kotłownia ciepłownicza, centrala łączności. Na potrzeby Naczelnego Dowództwa Wermachtu powstały kwatery mieszkalne z pełnym zaplecze gospodarczym ( magazyny, folwark, stajnie itp.). Obiekt zabezpieczał potrzeby 1,5 tyś żołnierzy oraz 40-tu najwyższych rangą oficerów Wehrmachtu. Komendantem kwatery był generał Walter von Gündel. Na początku 1945 roku, opuszczający w pośpiechu kwaterę niemieccy żołnierze nie zniszczyli żelbetowych schronów, ani murowanych i drewnianych baraków. Po wojnie rozkradziono jednak wszystko co dało się rozebrać, wykopać i zabrać. Ocalałe w doskonałym stanie żelbetonowe schrony udostępnianie są obecnie turystom.
Mamerki – zwiedzanie
Cały obiekt w Mamerkach oferuje zwiedzającym:
- 30 żelbetonowych bunkrów wraz z podziemnym tunelem
- Muzeum II Wojny Światowej, prezentujące ekspozycje (jedyne na terenie Europy) poświęcone frontowi wschodniemu, w tym największą na świecie makietę bitwy pod Kurskiem oraz bitwy o Stalingrad
- Replikę Bursztynowej Komnaty, skarbu poszukiwanego od kilkudziesięciu lat miedzy innymi w okolicach bunkrów w Mamerkach.
- Replikę łodzi podwodnej U-boot. Udostępniono do zwiedzania 25m długości i 6m szerokości wnętrza oraz elementy wyposażenia: torpedownię , maszynownię, sterownię, peryskop.
- Wieżę widokową o wysokości 38 m, z której można oglądać panoramę jeziora Mamry oraz okolic Węgorzewa.
Przed rozpoczęciem zwiedzania warto zwrócić uwagę na makietę i plan kwatery. Cały teren był podzielony na 3 części:
- Fritz – strefa Sztabu Generalnego Wehrmachtu.
- Queffe – strefa Naczelnego Kwatermistrzostwa. Znajdują się tam schrony przeciwlotnicze oraz pozostałości kwater wojsk lądowych.
- Brigitten Stach- strefa służb pomocniczych.
Wśród najciekawszych obiektów wymienić można:
- niedokończony schron, budowany na potrzeby służby łączności. Docelowo miał to być ogromny obiekt o wymiarach 75 m długości i 37 m szerokości. Ze względu na zbliżający się front wykonano jedynie ogromny fundament.
- schron szefa wywiadu pułkownika Lissa i jego sztabu. Budynek o długości prawie 25m, szerokości 18 m i wysokości 8,5 m, posiada ściany o grubości 7 metrów waży ok. 15 tys. ton. W założeniu miał wytrzymać uderzenie i eksplozję nawet dziesięciotonowych bomb lotniczych..
- schrony nr 11 i 12 o wymiarach 21 m długości i 13 m szerokości, które przez lata były uznawane za ściśle tajne hale fabryczne do produkcji niemieckich łodzi podwodnych U-boot.
Mamerki – warto wiedzieć!
- właśnie w Kwaterze Głównej Niemieckich Wojsk Lądowych w Mauerwald zapadły decyzje o stłumieniu Powstania Warszawskiego
- Adolf Hitler w Mamerki odwiedzał czterokrotnie. Wizytę w kwaterze składali także: Benito Mussolini, Carl Gustaw Mannerheim ( marszałek fiński), Ion Antonescu (marszałek i dyktator Rumunii)
- słynna Bursztynowa Komnata to sala wyłożona sześcioma tonami bursztynu, w formie kunsztownych płaskorzeźb. Powstała w Niemczech na zamówienie króla Prus Fryderyka Wilhelma I i gdańskich mistrzów. W 1716 roku, Fryderyk I podarował to imponujące dzieło rosyjskiemu carowi Piotrowi I Wielkiemu, w dowód przyjaźni. Początkowo Bursztynową Komnatę umieszczono w pałacu w Petersburgu, następnie w rezydencji w Carskim Siole. Zrabowana przez Niemców w 1941 roku trafiła do zamku w Królewcu i ślad po niej zaginął. Pojawiło się mnóstwo teorii na temat jej późniejszych losów, jedna z nich prowadzi do kwatery w Mamerkach.
