Jezioro Tyrkło – tu czas płynie wolniej
Jezioro Tyrkło łączy się od południowej strony ze Śniardwami, ale mimo bliskości największego słodkowodnego akwenu w Polsce, nie jest tak licznie odwiedzane. Czas tu płynie wolniej, jest cicho i spokojnie.
Spis treści
Jezioro Tyrkło – położenie
Jezioro Tyrkło (niem. Türkle-See lub Tirklo-See) jest małym zbiornikiem eutroficznym, typu rynnowego. Łączy się z jeziorem Śniardwy poprzez Zatokę Okartowską. Leży na Pojezierzu Mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Orzysz. W południowej części, nad brzegiem Tyrkło, usytuowana jest wioska rybacka Okartowo, w której znajduje się siedziba Gospodarstwa Rybackiego „Śniardwy”. Na północno – wschodnim krańcu leży wieś Góra, która położona jest na lekkim wzniesieniu. Na wschodzie rzeka Orzysza łączy jezioro Tyrkło z Kanałem Orzyskim i z jeziorem Orzysz. W północnym krańcu akwenu znajduje się źródło. Lokalna ludność nazywa tę przybrzeżną część “Wydrą”.
Charakterystyka zbiornika
Jezioro Tyrkło jest niewielkim akwenem o powierzchni 236 ha, długości 5,2 km i szerokości maksymalnej 0,6 km. Głębokość zbiornika różni się ze względu rynnowe obniżenia. Średnio wynosi 9,7 m, a głębokość maksymalna to 29,2 metrów.
Tyrkło jest jeziorem wąskim i długim, rozciągniętym w kierunku południkowym. Na końcu rozszerza się, stanowiąc niejako przedłużenie północno – wschodniej zatoki jeziora Śniardwy. Z tego powodu uważa się je za jedno z jezior satelitarnych Śniardw. Przesmyk łączący Tyrkło ze Śniardwami jest głębokim i żeglownym kanałem. Tafla wody leży na wysokości 116 m n.p.m. Linia brzegowa jeziora Tyrkło jest dosyć urozmaicona i rozwinięta, a brzegi zalesione i porośnięte trzcinami. W części północnej są bardzo wysokie i strome. Znajdują się tam malownicze punkty widokowe. Po stronie wschodniej brzegi są bardziej wypłaszczone i miejscami podmokłe.
Fauna i flora
Jezioro Tyrkło jest słabo zarośnięte, a woda miejscami jest mulista. Roślinność wodna jest uboga, a dominującymi gatunkami jest trzcina i pałka wąskolistna. Wody jeziora należą do III klasy czystości.
Połączenie zbiornika ze Śniardwami powoduje, że jego wody stale się mieszają i występuje w niej bogaty i różnorodny rybostan. Dno zbiornika, poza południową częścią, jest grząskie i bagniste z wieloma podwodnymi wzniesieniami. Występują liczne zagłębienia, cyple i długi garb ciągnący się wzdłuż jeziora. Duże spadki, znajdujące się na skraju pasa roślinności podwodnej, kierują wędrówkę ryb bliżej brzegu. Łowisko na jeziorze Tyrkło nie zalicza się przez to do najłatwiejszych. Populację ryb reprezentują: sandacz, szczupak, miętus, okoń, leszcz sieja, sum, węgorz. Zezwolenie na łowienie uzyskuje się w siedzibie gospodarstwa rybackiego. Wędkowanie z brzegu i z lodu dozwolone jest od 1 stycznia do 31 grudnia; a z łodzi: od 1 czerwca do 30 listopada. Wokół jeziora Tyrkło postawiono liczne pomosty dla wędkarzy.
Tyrkło jest także miejscem żerowania i gniazdowania wielu gatunków ptaków np.: orła bielika, rybołowa, myszołowa, łabędzia, kaczki, perkoza, mewy.
Jezioro Tyrkło – wypoczynek i turystyka
Jezioro Tyrkło objęte jest strefą ciszy, co oznacza zakaz używania łodzi motorowych na całej jego powierzchni. Dozwolone jest pływanie łodziami żaglowymi, wiosłowymi i kajakami. Ten fakt sprawia, że jezioro stanowi idealne miejsce relaksu i spokojnego wypoczynku na łonie natury.
Nad jeziorem Tyrkło znajduje się plaża z pomostem, a w północnej części zbiornika jest duża polana, na której zorganizowano pole biwakowe. W południowej stronie jeziora Tyrkło w okolicach Okartowa jest kilka restauracji, barów, a także smażalni oferujących świeże ryby. Znajduje się tam stanica WOPR oraz zabytkowy kościół z 1799 roku, którego ściany i sufit zdobią piękne, stare malowidła. Niedaleko pola namiotowego leży cmentarzyk wojenny z czasów I wojny światowej z 3. mogiłami żołnierzy niemieckich i 29. rosyjskich. Znajdują się tam także pozostałości fortyfikacji z okresu II wojny światowej.
Jezioro Tyrkło leży około 30 km od Mikołajek i najdogodniejszy dojazd do niego stanowi droga nr 16, łącząca Mrągowo i Ełk. Zjechać z niej należy wybierając jedną z odchodzących z niej dróg dojazdowych do samego brzegu jeziora.
Ciekawostki
We wczesnym średniowieczu przy jeziorze Tyrkło biegła granica między Galindią a Jaćwieżą. Galindia jest nazwą krainy leżącej w południowej części Prus, zamieszkiwanej przez plemię Galindów w okresie V w. p.n.e. – XIII w. n.e. Natomiast Jaćwieżą określa się ziemie zajmowane przez bałtyjskie plemię Jaćwingów, znajdujące się na północy. Nad brzegami jeziora Tyrkło znaleźć można ślady pruskich strażnic i grodzisk z tego okresu. Najlepiej zachowała się strażnica Galindów Tyrkło, zlokalizowana w zachodniej części jeziora, w odległości 2,5 km na północ od wsi Okartowo.
Żeglowanie
Żeglowanie po jeziorze Tyrkło przynosi wiele satysfakcji i niezapomnianych wrażeń. Do akwenu dostać się można z kierunku Śniardw, przepływając pod starym mostem kolejowym. Jezioro jest piękne i zaciszne. Z cumowaniem przy północno- wschodnim brzegu mogą być problemy, ponieważ brzegi są tu bagniste i podmokłe, a przybijanie do licznych, prywatnych pomostów jest ryzykowne. Poza tym poza południowym brzegiem ( płaskim, otoczonym łąkami i polami), brzegi są wysokie oraz pagórkowate, często otacza je las. Najlepiej kotwiczyć na środku jeziora i oddać się urokom romantycznych widoków, szczególnie w bezchmurne, księżycowe noce.
