Jezioro Jędzelewo – jezioro obok piaszczystej góry

Jezioro Jędzelewo to zbiornik wodny położony na Pojezierzu Mazurskim. Jego niewątpliwą zaletą jest sąsiedztwo piaszczystej góry stanowiącej wspaniałe miejsce widokowe, umożliwiające podziwianie malowniczych okolic. Na jeziorze znajdują się dwie wyspy: większa o stałym lądzie oraz mniejsza, o podmokłym gruncie i do niedawna będąca wyspą pływającą. Jezioro Jędzelewo objęte jest strefą ciszy i położone jest na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu Pojezierza Ełckiego. Jest ono ciekawym przyrodniczo miejscem, zatem warto dowiedzieć się kilku dodatkowych informacji na jego temat.

Jezioro Jędzelewo – dane ogólne

Jezioro Jędzelewo pznajduje się na Pojezierzu Mazurskim, w międzyregionie Pojezierza Ełckiego. Nad wschodnim brzegiem jeziora znajduje się miejscowość Stare Juchy, zaś na północnym – zachodzie znajduje się jest miejscowość Kałtki. Zbiornik ten jest jeziorem rynnowym o wydłużonym kształcie, a jego linia brzegowa jest mało rozwinięta. Znajdują się na nim dwie wyspy: Duża Wyspa i Mała Wyspa o łącznej powierzchni 4,7 ha. Poniżej przedstawiono podstawowe dane liczbowe, które odnoszą się do tego zbiornika.

• Powierzchnia jeziora: 150,30 ha.
• Długość jeziora: 2750 m.
• Szerokość jeziora: 760 m.
• Głębokość jeziora: 13,3 m.
• Średnia głębokość jeziora: 3,2 m.
• Długość linii brzegowej jeziora: 7,7 km.
• Objętość wody w jeziorze: 4967,2 tys. metrów sześciennych.
• Wysokość lustra jeziora: 126,7 m n. p. m.
• Całkowita powierzchnia wysp na jeziorze: 4,7 ha.
• Klasa czystości wody: brak.

Położenie jeziora

Jezioro Jędzelewo położone w odległości około piętnastu kilometrów od Ełku, kierując się na północny – zachód. W sąsiedztwie jeziora znajdują się również dwie wsie. Pierwsza z nich – Stare Juchy  znajduje się nad jego wschodnim jeziorem, druga – Kałtki, znajduje się na północnym – zachodzie. Jezioro leży na szerokości geograficznej 53°55 oraz długości geograficznej 22°8′. Jego wysokość nad poziomem morza wynosi około stu dwudziestu siedmiu metrów. Według danych pochodzących z Instytutu Rybactwa Śródlądowego powierzchnia zwierciadła wody jeziora wynosi około sto pięćdziesiąt hektarów. Nieco inne dane uzyskano w wyniku planimetrii zbiornika na mapach wykonanych w skali 1:50 000. Zgodnie z informacjami pochodzącymi z Państwowego Układu Współrzędnych 1965, opierającymi się na poziomie odniesienia Kronsztadt, powierzchnia jeziora wynosi sto siedemnaście i pół hektara, a wysokość bezwzględna jego lustra wody to sto dwadzieścia dziewięć i pół m n.p.m.

Opis jeziora

Jezioro Jędzelewo cechuje się wydłużonym kształtem. Jego maksymalna długość wynosi prawie trzy tysiące kilometrów, a szerokość siedemset sześćdziesiąt metrów. Całkowitą długość linii brzegowej zbiornika szacuje się na prawie osiem kilometrów. Na jeziorze znajdują się dwie wyspy: Duża Wyspa oraz Mała Wyspa, o łącznej powierzchni liczącej prawie pięć hektarów. Linia brzegowa jeziora jest słabo rozwinięta. Maksymalną głębokość tego zbiornika wodnego szacuje się na około trzynaście metrów, a średnią głębokość na nieco ponad trzy metry. Brzegi jeziora są wysokie.

Jezioro Jędzelewo – otoczenie jeziora

Jezioro Jędzelewo znajduje się w dorzeczu Gawlik–Ełk–Biebrza–Narew–Wisła. Od jego północno-wschodniej strony wpływa do niego pięciorzędowy ciek wodny. Nosi on nazwę Gawlik i stanowi połączenie jeziora Jędzelewo z jeziorem Gawlik. Ten z kolei zbiornik wodny posiada na swojej południowo-wschodniej części odpływ, kierujący wody do jeziora Rekąty. Ponadto, jezioro Jędzelewo zasilają wody pochodzące z Jeziora Krzywego. Powierzchnia zlewni całkowitej zbiornika wynosi ponad sto sześćdziesiąt trzy kilometry kwadratowe, natomiast zlewni bezpośredniej – ponad siedemdziesiąt hektarów. Otoczenie jeziora Jędzelewo stanowią łąki, pola i lasy liściaste, a wzdłuż jego północno-wschodniego brzegu przebiega linia kolejowa numer 38.

Fauna i flora

Wśród pogłowia występujących w niniejszym zbiorniku wodnym ryb wymienić należy: szczupaka, lina, leszcza, płoć i sandacza. Należy podkreślić, że roślinność przybrzeżna jeziora jest dość nieregularna, ponieważ występują duże pasy fragmentu brzegów pozbawione roślinności, w innych występuje głównie trzcina. Biorąc pod uwagę roślinność zanurzoną wyróżnić należy takie gatunki jak: wywłócznik, jaskier oraz występującą nielicznie rdestnica, której skupiska zlokalizowane są w okolicach brzegu południowego oraz północno-zachodniego. Należy dodać, że zgodnie z wynikami badania przeprowadzonego w 1991 roku, jezioro nie podlega klasyfikacji. Ponadto, w roku 2001 ponownie z uwagi na to, że większość badanych parametrów nie spełniała wymagań norm, zbiornika nie sklasyfikowano.

Ponadto, zgodnie z typologią abiotyczną jezioro Jędzelewo zostało sklasyfikowane jako zbiornik wodny o wysokiej zawartości związków wapnia oraz o dużym wypływie zlewni. Okreśłono je jako  stratyfikowane i położone na obszarze Nizin Wschodniobałtycko-Białoruskich. W krajowym systemie gospodarki wodnej stanowi ono jest jednolitą część wód powierzchniowych, oznakowanych kodem LW30102 oraz leżąc w regionie wodnym Środkowej Wisły podlega nadzorowi prowadzonemu przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej z siedzibą w Warszawie.
Warto również dodać, że zbiornik wodny położony jest w zlewni rzeki Ełk, na terenie obwodu rybackiego jeziora Łaśmiady. Jezioro Jędzelewo objęte jest zatem strefą ciszy i znajduje się na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu Pojezierza Ełckiego.

Jezioro Jędzelewo i okoliczna turystyka

Dostępność jeziora jest bardzo dobra, z uwagi na wygodny dojazd drogą żwirową od strony Starych Juch oraz polną drogą ze wsi Kałtki. Zbiornik wodny jest w wielu miejscach łatwo dostępny, z wyjątkiem swojego zachodniego krańca. W rejonie jeziora znajdują się dwa kąpieliska niestrzeżone. Jak wspomniano powyżej, jezioro dostępne jest również dla wędkarzy.
Warto podkreślić, że nad brzegiem jeziora Jędzelewo wznosi się pisakowa góra, stanowiąca pozostałości danych żwirowni, która zapewnia niesamowite wrażenia, przynoszące na myśl odległe pustynie oraz stanowi doskonały punkt obserwacyjny panoramy Starych Juch i okolic zbiornika wodnego.

Zobacz również

• Wieża widokowa Stare Juchy
• Jezioro Szóstak
• Jezioro Dargin – na szlaku z Giżycka do Węgorzewa
• Jezioro Łuknajno

Zdjęcie we wpisie: adamkoc1, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons