Jezioro Wojnowo

Mazury od lat są celem podróży miłośników rekreacji i wypoczynku, zarówno z całej Polski, jak i świata. Rzesze turystów przybywają tu, aby odpocząć w spokoju i zaznać relaksu w harmonii z naturą. Region ten przyciąga amatorów żeglarstwa, wędkarstwa i wypraw rowerowych, pasjonatów historii, kultury, lecz przede wszystkim stanowi magnez dla wszystkich, którzy cenią kontakt z wyjątkową przyrodą. Jednym z takich miejsc jest Jezioro Wojnowo, leżące w województwie warmińsko-mazurskim, powiecie giżyckim, w środku gminy Miłki. Zbiornik ten leży w Rezerwacie Biosfery Jezior Mazurskich i wyróżnia się niezwykłymi walorami przyrodniczymi i krajobrazowymi.

Jezioro Wojnowo z bliska

Wojnowo jest jeziorem rynnowym, bezodpływowym, typu oligotroficzno-mezotroficznym. Zbiornik charakteryzuje się bardzo urozmaiconą i dobrze rozwiniętą linią brzegową oraz piaszczysto-gliniastym dnem. Malowniczość brzegów akwenu podkreślają wyraźnie kształty zatoczek, znajdujących się w zachodniej części jeziora oraz strome skarpy umiejscowione na wschodnich brzegach. Pozostałe odcinki linii brzegowej otoczone są łagodnymi wzniesieniami, na których znajdują się łąki, pola uprawne i nieużytki. Wokół jeziora Wojnowo występuje kilka obszarów zadrzewionych, tworzących pojedynczych kępy leśne.

Fauna i flora jeziora Wojnowo

Brzegi jeziora Wojnowo są w dużej części porośnięte roślinnością wynurzoną, która tworzy urokliwe podwodne łąki. W trosce o zachowanie unikatowych walorów ekosystemu, całe jezioro Wojnowo objęte jest strefą ciszy. Dzięki temu możemy poznawać i podziwiać w spokoju kawałek prawdziwych Mazur, nieskażonych zgiełkiem i rykiem silników łodzi motorowych. Na akwenie dopuszczalne jest jedynie pływanie kajakami, łodziami wiosłowymi lub pontonami. Takie restrykcje wpływają bezpośrednio na stopień czystości wód jeziora Wojnowo. W zbiorniku żyją cztery gatunki raków: szlachetny, błotny, pręgowany oraz sygnałowy. Jak powszechnie wiadomo – raki są wskaźnikiem czystości wód.

Jezioro Wojnowo jest akwenem typu leszczowego. Dominującymi gatunkami ryb są: leszcze, płocie, krąpie, sielawy, liny, wzdręgi, ukleje, okonie, szczupaki i węgorze. Zbiornik jest miejscem lęgu wielu gatunków ptaków, które znajdują doskonałe warunki w trzcinowisku i pasie zadrzewień. Można spotkać tu następujące gatunki ptactwa wodnego: bączka, błotniaka stawowego, cyranki, dziwoni, gągoła, gęgawy, krzyżówki, łabędzia niemego, łyski i perkoza dwuczubego. Czasami zobaczyć można: edredona, łabędzia krzykliwego, markaczkę, nura czarnoszyjego i uhlę.
Roślinność zanurzona jest bardzo różnorodna, w szczególności wyróżnia się grążel żółty i grzybień biały. Występuje także kruszczyk szerokolistny, pałka wodna, tatarak, oczeret jeziorny, manna mielec, pałka szerokolistna, rogatek sztywny, wywłócznik kłosowy, ponikło igłowe, turzyca zaostrzona, turzyca sztywna, rdest ziemnowodny, szczaw wodny, jaskier wielki, niezapominajka błotna, knieć błotna i rdestnica pływająca.

Jezioro Wojnowo – na szlaku

Jezioro Wojnowo łączy się z innymi zbiornikami i strugami wodnymi. Na wschodzie do akwenu wpływa rzeka Staświnka, która ma duże znaczenie w melioracji lokalnych gruntów. Wraz z kanałem Stawińskim odwadnia łąki Stawińskie, stanowiące pozostałość po jeziorze Stawińskim. Poniżej rzeki Staświnki do Wojnowa uchodzi struga, która łączy ten zbiornik z jeziorem Miłkowskim. Na południu Jezioro Wojnowo łączy się poprzez Głaźną Strugę z jeziorem Buwełno. Chcąc wpłynąć na jezioro Niegocin, leżące na północ od jeziora Wojnowo, należy pokonać jeziora Niałk Mały i Niałk Duży. Wokół jeziora Wojnowo znajduje się kilka miejscowości: na północnym brzegu leży wieś Ruda, na zachodnim położone jest Kleszczewo, a od strony wschodniej jeziora znajduje się wieś Staświny.

Jezioro Wojnowo w liczbach

Powierzchnia jeziora Wojnowo wynosi 1,763 km2, maksymalna długość akwenu to 4,6 km, a największa szerokość 1005 m. Tafla lustra wody położona jest na wysokości 116,3 m n.p.m. Jezioro jest dość płytkim zbiornikiem, osiąga bowiem maksymalną głębokość wynoszącą 14,2 m, przy średniej wartości 6,3 m. Długość linii brzegowej wynosi 11,9 km, wskaźnik rozwinięcia 2,53. Wody jeziora zajmują objętość 11 106,9 tys. m3, wskaźnik odsłonięcia jest równy 28,0.

Żeglowanie po jeziorze Wojnowo

Jezioro Wojnowo, choć leży na szlaku Wielkich Jezior Mazurskich, nie jest zbyt popularne wśród amatorów żeglarstwa, prawdopodobnie z powodu obowiązującej na nim strefy ciszy. Ale dla wielu turystów jest to niezaprzeczalny atut, cisza, spokój i harmonia z naturą. Ograniczone możliwości żeglowania (większych jednostek) związane są także z wąskim przejściem pod zabytkowym mostem na Głaźnej Strudze, łączącej jeziora Wojnowo i Buwełno. Z drugiej strony zyskują amatorzy mniejszych żaglówek i kajaków, którzy na jeziorze Wojnowo znajdą doskonałe warunki do pływania.
Przez zbiornik przechodzi także szlak kajakowy, który prowadzi do Jeziora Śniardwy. Jednak na odcinku między jeziorami Buwełno i Tyrkło czeka na wodniaków spore wyzwanie, ponieważ konieczne jest przeniesienie łodzi lub jej przewóz na odcinku około 2 km. Wynika to z dużej różnicy poziomów luster wody obu zbiorników. Według najnowszych informacji sytuacja ta w najbliższym czasie ma ulec zmianie, planuje się bowiem połączenie żeglowne tych jezior.

Pokrewne nazwy

50 km na południowy–wschód od jeziora Wojnowo, znajduje się miejscowość o tej samej nazwie. To wieś starowierców położona nad rzeką Krutynią. Osada ocaliła swój niepowtarzalny klimat i piękno doskonale zachowanego układu wiejskiego. W Wojnowie osiedliły się rodziny wyznania prawosławnego, którzy uciekli z Rosji w obawie przed prześladowaniami. Wojnowo urzeka i z pewnością warto się tu zatrzymać. Szczególną uwagę przyciągają tutejsza cerkiew prawosławna i klasztor starowierców, które tworzą unikatowy zespół klasztorny. Cerkiew zbudowano w latach 1921-1923, a założycielem parafii był ks. Aleksander Awajew. W latach trzydziestych XX wieku powstała tu żeńska wspólnota monastyczna. Ponadto Wojnowo zaprasza każdego roku na wielką plenerową wystawę zdjęć, podczas której wszystkie płoty zabudowań ozdabia się wyróżnionymi fotografiami.

Mef.ellingen, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commonss