Szanty na Mazurach – morskie dźwięki wśród jezior
Żeglarskie pieśni oraz szanty stanowią bardzo istotną część kultury ludzi morza. Prawdopodobnie śpiewane są od czasu, kiedy ludzie zaczęli wyruszać w rejsy na dużych łodziach, wymagających wieloosobowej załogi. Jednak ich znaczenie w organizacji pracy zaczęto doceniać dopiero na przełomie XVII i XVIII wieku. Właśnie wtedy niemal na każdym statku szantym podawał rytm pieśni, który odpowiadał wykonywanym przez marynarzy czynnościom. Co ciekawe obecnie, kiedy praca na statkach wygląda zupełnie inaczej niż przed wiekami, sztuka śpiewania szant ma się bardzo dobrze. Na Mazurach nie brakuje szantymenów, zespołów szantowych, ani też chętnych do słuchania szant.
Spis treści
Historia szant na Mazurach
Niegdyś szanty były formą wzajemnego wspomagania się przy ciężkiej pracy. Śpiewano je w trakcie wciągania żagli, przy rwaniu kotwicy, pompowaniu zęz, czy też podczas rozładunku oraz załadunku towarów. Poszczególne załogi miały swoje wersje szant, a ich tempo oraz długość związane były z rozmiarami statku oraz czasem potrzebnym na wykonanie konkretnych czynności. Z biegiem lat szanty zmieniły swój charakter i stały się rodzajem muzyki związanym z kulturą żeglarską. Polski bum na tego rodzaju pieśni zaczął się na przełomie lat 70. i 80 ubiegłego wieku. Powstawały kolejne oryginalne polskie szanty, w tym specjalne szanty dziecięce oraz liczne tłumaczenia szant klasycznych. Z roku na rok zyskiwały coraz większą popularność, aż stały się muzycznym znakiem rozpoznawczym Krainy Tysiąca Jezior. W sezonie letnim na Mazurach szanty można usłyszeć w wielu miejscach, na jachtach, przy ognisku, w portach oraz tawernach, a także na cyklicznych imprezach muzycznych (m.in.: koncerty i festiwale szantowe).
Wróćmy na jeziora, czyli szanty na Mazurach
Muzyka szantowa stała się nowym nurtem, bez którego właściwie nie wyobrażamy sobie wypoczynku na Mazurach. Jest nieodzownym towarzyszem na żaglach, punktem wieczornych spotkań przy ognisku, biesiad w tawernie. Jest doskonałą formą integracji, tworzącą unikatowy żeglarski klimat. Mazurskie szanty zazwyczaj są grane „na żywo” przez muzyków, którzy specjalizują się w tego rodzaju utworach. Śpiewane są również a’capella lub z akompaniamentem gitary przez amatorów, którzy bazując na brzmieniach kultowych szantowych zespołów kontynuują wspaniałą muzyczną przygodę. Dzięki niej powracają morskie opowieści o niesamowitych wyzwaniach, wielkich czynach, miłości, tęsknocie i zdobytych lądach. Od surowych tonów morskich pieśni odróżnia je bardziej łagodniejsze brzmienie. W repertuarze mazurskich szant znajdziemy zarówno spokojne ballady, jak i skoczne utwory, zachęcające do tańca. Teksty szybko wpadają w ucho, są łatwe do zapamiętania, mają charakter refleksyjny, potrafią również rozbawić.
Mazurskie wydarzenia i festiwale szantowe
Koncerty szantowe trwają na Mazurach od pierwszego weekendu majowego do końca października. Po pierwszych występach w Majówkę, nasilenie imprez przypada na długi weekend czerwcowy połączony ze świętem Bożego Ciała. Od tej pory podczas weekendów właściwie w każdym porcie można posłuchać muzyki szantowej. W okresie letnim, w środku tygodnia odbywają się koncerty w Giżycku w porcie Stranda oraz w Sztynorcie. We wrześniu liczba koncertów maleje i właściwie ogranicza się do występów weekendowych. Październik to miesiąc, w którym już tylko okazjonalnie możemy posłuchać szant na Mazurach.
Każdego roku możemy w sieci zapoznać się z bogatą ofertą Szanty Mazury, która w trakcie sezonu jest na bieżąco uzupełniana. Do jednych z najpopularniejszych wydarzeń należą Szanty Giżycko, które odbywają się na terenie plaży miejskiej, portu Stranda, w tawernie Marina – Ekomarina Giżycko oraz Tawernie Rozbitek i Tawernie DeZeTa. Niegdyś to kultowe wydarzenie odbywało się w Twierdzy Boyen. Cenione koncerty szantowe organizowane są również w Wilkasach w porcie PTTK Wilkasy i AZS Wilkasy oraz tawernach: Dezeta i Rozbitek, a także w Węgorzewie w Tawernie Keja. W Sztynorcie szanty grane są na specjalnie przygotowanej scenie ulokowanej na drewnianym tarasie przy restauracji Pruska Baba. Mikołajki to kolejna miejscowość, która kultywuje tradycje szantowe. Koncerty odbywają się tu głównie na scenie w amfiteatrze w Wiosce Żeglarskiej oraz w tawernach: pod Złamanym Pagajem oraz Żagiel.
Szanty na Mazurach i ich twórcy
W sezonie żeglarskim w ofercie koncertów Szanty Mazury jest naprawdę w czym wybierać. Na scenach można posłuchać znanych artystów i popularne zespoły szantowe, folkowe, a wśród nich: Okaw Sztorm, Jakub Kokocha, Marcin Kaszubat, Cztery Refy, oJ TaM Duet, EKT Gdynia, Mechanicy Shanty, Mietek Folk, Orkiestra Samanta, Shantymen, Załoga Dr Bryga, Czarna Bandera. Królują takie przeboje jak: Złoto dla zuchwałych, Hiszpańskie dziewczyny, Tańcowanie, Szanta śledziowa, Nie wrócę na morze czy Pieśń wielorybników.
Co dalej z szantową sceną muzyczną?
Scena tradycyjnej muzyki szantowej, morskiego folku oraz współczesnej piosenki żeglarskiej, zwana ogólnie “szantową”, ulega stałym przemianom. Pojawiają się nowi artyści, nowe imprezy, powstają nowe zespoły, zainspirowane mistrzami z przeszłości. W większości składają się z prawdziwych fanów, próbujących oddać i odtworzyć niepowtarzalny klimat morskich opowieści. Ich muzyka zachwyca, wzrusza, bawi i stale zdobywa nowych zwolenników. To właśnie nad mazurskimi jeziorami szantowe i żeglarskie gwiazdy mają największą szansę, aby spotkać swoich wiernych fanów. Na szczęście nic nie wskazuje na to, aby ten rodzaj muzyki szybko zszedł ze sceny. Na Mazurach z roku na rok powiększa się grono ludzi zainteresowanych tą muzyką i wciąż jest miejsce na nowych miłośników.
Warto więc dołączyć do grona pasjonatów śpiewania o żaglach, o morzu, tęsknocie, miłości, wielkich przygodach, morskich wyzwaniach i żeglarskiej pasji. Szanty wspaniale wypełniają wieczory, gwarantują doskonałą zabawę, wywołują emocje, budują silne więzi międzyludzkie…
