Mosty w Kiepojciach

W powiecie gołdapskim, w gminie Dubenink leży urokliwa wieś Kiepojcie. Górzysta okolica jest doceniana przez mieszkańców i turystów jako tereny rekreacyjne, nadające się doskonale do uprawiania różnorodnych form aktywności, w tym uprawiania narciarstwa biegowego i zjazdowego. Miejsce to skrywa również imponującą atrakcję – mosty w Kiepojciach, będące świadectwem kunsztu inżynierii budowlanej, nazywane często Małymi Stańczykami.

Jak dotrzeć do mostów w Kiepojciach?

Wieś Kiepojcie leży na skraju Puszczy Rominckiej, nad rzeką Bludzią i na północ od jeziora Przerośl, niedaleko drogi Dubeninki – Żytkiejmy. Właśnie tu przebiega linia kolejowa, wzdłuż której wybudowano kilka wspaniałych mostów i wiaduktów kolejowych. Imponujące rozmiary i unikalna konstrukcja obiektów przyciągają każdego roku rzesze turystów. Aby dotrzeć do mostów w Kiepojciach należy kierować się drogą nr 651 z miejscowości Żytkiejmy w kierunku wsi Dubeninki. W miejscowości Barcie należy zjechać w prawo i kierować się wąską szutrową drogą aż do pojedynczego wiaduktu kolejowego. Następnie można iść pieszo wzdłuż wału kolejowego lub jechać dalej około kilometr do dwóch równoległych imponujących mostów w Kiepojciach. Na miejscu jest mały parking, gdzie można zostawić samochód.

Aby wspiąć się na górę mostów trzeba się trochę natrudzić, gdyż wejście jest dosyć strome. Szczególną ostrożność należy zachować po opadach deszczu, zwłaszcza schodząc z nasypów, a także na górze mostów, ponieważ jest dość wysoko i brak jakichkolwiek zabezpieczeń. Ponadto mosty są w złym stanie technicznym, przy zwiedzaniu warto więc zachować rozsadek i rozwagę.

Znaczenie mostów w Kiepojciach

Mosty w Kiepojciach stanowią zabytki techniki inżynieryjnej, które związane są z historią kolei regionalnych. Można zadać sobie pytanie – po co budowano tak imponujących rozmiarów mosty w tej części Mazur, na skraju Puszczy Rominckiej? Przedwojenna linia Botkuny – Żytkiejmy była jedną z ostatnich wybudowanych w bardzo gęstej sieci kolejowej Prus Wschodnich. Cele budowy były przede wszystkim militarne, miała łączyć garnizony w centralnej części kraju z pograniczem. Ponieważ linia kolejowa przebiegała równolegle do granicy Prus z Rosją, umożliwiała swobodny przerzut armii niemieckiej (w przypadku konfliktu z Rosją) oraz skuteczne zaopatrywanie wojska. Linia miała również zapewnić połączenie magistrali Gołdap – Ełk z ośrodkiem administracyjnym Gąbinem przez Żytkiejmy.

Szlak wytyczono przez pagórkowaty teren o bardzo skomplikowanej rzeźbie, poprzecinany wąwozami i głębokimi dolinami. Dla pokonanie przeszkód wzniesiono liczne obiekty inżynieryjne w tym między innymi mosty w Kiepojciach oraz w Botkunach i Stańczykach. Pierwotnie linia kolejowa prowadząca przez mosty w Kiepojciach miała być lokalnym, jednotorowym szlakiem, który miał zostać rozbudowany w latach 1917-1918 na dwutorową magistralę, łączącą Chojnice z Wilnem.

Mosty w Kiepojciach – „Małe Stańczyki”

Nazwę mostów w Kiepojciach przyjęto od nazwy wsi, której korzenie są litewskie. Mosty te, wraz z kilkoma podobnymi budowlami, wyznaczały przebieg trasy kolejowej kiedyś prowadzącej przez Puszczę Romincką, wzdłuż granicy z Rosją. Konstrukcje, podobnie jak wiadukty w Stańczykach, zaprojektowane zostały przez włoskich architektów, stąd też ich forma przypomina rzymskie akwedukty. Są również jednymi z najwyższych mostów w Polsce. Ze względu na rozmiar i cechy architektoniczne mosty w Kiepojciach często nazywane są „Małymi Stańczykami”.
Do budowy mostów w Kiepojciach przystąpiono jeszcze przed wybuchem I wojny światowej – w 1910 roku. Wówczas powstało północne przęsła obiektu. Do jego budowy użyto cegły i betonu. Budowę mostu południowego rozpoczęto w 1918 roku. Obiekt jednak nie został ukończony, ponieważ nie wybudowano nasypów, które miały prowadzić do jego przyczółków. Niestety wybuch I wojny światowej zatrzymał dalszą budowę i do dziś most pozostaje niedokończony.

Architektura mostów w Kiepojciach

Mosty w Kiepojciach składają się z pięciu ceglano-betonowych, łukowatej konstrukcji przęseł o długości 50 metrów, wznoszących się na wysokość 15 metrów (18 m nad nurtem rzeczki. Zdobione są neogotyckimi detalami. Przypuszcza się, że ich podwójna konstrukcja jest rozwiązaniem, zastosowanym przy budowie mostów we Francji, Włoszech, Austrii, Szwajcarii i zachodnich Niemczech, zastosowanym nie tylko ze względów architektonicznych. Chodzi tu o względy praktyczne, ponieważ w przypadku zniszczenia jednego mostu istniała możliwość szybkiego ułożenia torowiska na zachowanym nasypie drugiego mostu i skierowanie po nim ruchu kolejowego. Unikalność mostów w Kiepojciach wynika również z wykonania ich nie tylko z żelbetonu, ale także z czerwonej cegły, którą wykończono łuki przęseł, nadając im wyjątkowego charakteru.

Na zachodnim brzegu rzeki Bludzia pod mostami w Kiepojciach znajduje się dobrze zachowana droga szutrowa, prowadząca na nasypie, umocnionym posadzonymi w tym celu drzewami i oznaczonym kamieniami.

Atrakcje w pobliżu

Warto zatrzymać się pod drewnianym posągiem – kapliczką, przedstawiającym zatrwożonego Chrystusa, znajdującego się zaledwie 400 metrów od mostów w Kiepojciach. W niedalekiej odległości od mostów we wsi Kiepojcie znajduje się zadbany cmentarz ewangelicki oraz zabytkowy wiadukt kolejowy. W wsi Bludzie Małe można pospacerować po zabytkowym parku dworskim, którego atrakcją jest 400-letni dąb.

Zobacz również

• Mosty Kolejowe Botkuny
• Mosty w Stańczykach, Akwedukty Puszczy Rominckiej
• Puszcza Romincka – Park Krajobrazowy Puszczy Rominckiej

Zdjęcie we wpisie: Zala, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons