Muzeum Tradycji Kolejowej Węgorzewo

Dzieje kolei na Mazurach sięgają roku 1868, kiedy to powstała pierwsza linia kolejowa prowadząca z Królewca przez Giżycko do Ełku. Jej fascynujący rozwój i niejednokrotnie burzliwe losy znalazły odzwierciedlenie w ekspozycji Muzeum Tradycji Kolejowej Węgorzewo. To ciekawe miejsce, które warto odwiedzić, chociażby po to, aby poczuć zapach dworca kolejowego z minionej epoki oraz posłuchać stukotu oryginalnych datowników przybijanych na kartonowych biletach. Można także wybrać się starą drezyną kolejową do pobliskich Mamerek i zwiedzić wyjątkowe bunkry.

Kierunek – Muzeum Tradycji Kolejowej Węgorzewo

Węgorzewo to miejscowość turystyczna i żeglarska położona nad jeziorem Mamry, na wyspie utworzonej na rzece Węgorapa. Historia Węgorzewa sięga czasów średniowiecznych, kiedy to Krzyżacy wybudowali zamek, wokół którego zaczęła się rozwijać osada. Miejscowość szczyci się cennymi zabytkami i ciekawymi placówkami muzealnymi, w tym Muzeum Tradycji Kolejowej oraz Muzeum Kultury Ludowej. Poza runami zamku krzyżackiego z 1398 roku warto wstąpić również do wybudowanego w latach 1605-1611 kościoła parafialnego św. św. Piotra i Pawła. Obecnie, dominująca nad miastem świątynia, jest jednym z symboli Węgorzewa. W jej wnętrzu uwagę zwraca bogate wyposażenie manierystyczne: cenne organy, ołtarz oraz ambona z XVII wieku.

Ślady historii w Muzeum Tradycji Kolejowej Węgorzewo

Pruska Kolej Wschodnia (niem. Preußische Ostbahn) powstawała w II połowie XIX wieku i funkcjonowała w Królestwie Prus i w Niemczech do 1918 roku. Jej główna trasa (północna) liczyła około 740 kilometrów długości i łączyła Berlin z Gdańskiem i Królewcem. Już od roku 1840 Prusy, ze względów strategicznych i militarnych, dostrzegały pilną potrzebę stworzenia połączenia kolejowego aż pod linię graniczną z Rosją. Jednocześnie kolej już od dłuższego czasu służyła jako środek dynamizujący rozwój słabiej rozwiniętych terenów Warmii i Mazur. Była przy tym najważniejszym i najszybszym środkiem transportu. Koleją przewożono płody rolne, warzywa, drewno, zwierzęta gospodarskie z ziem polskich i Mazur w głąb Niemiec.

Kolej wykorzystywano również do zaopatrywania garnizonów i kwater wojskowych, licznie rozlokowanych wzdłuż granicy z Rosją. Przed wybuchem II wojny światowej na obszarze dzisiejszej Warmii i Mazur istniało ponad 2030 km linii kolejowych, w tym około 400 km dwutorowych. Tak więc sieć połączeń kolejowych była dwukrotnie gęstsza niż w Polsce. W przedwojennym przewodniku znanego podróżnika Mieczysława Orłowicza, możemy odnaleźć informację, że na Mazurach miejscowości leżące dalej niż 10 km od najbliższej stacji kolejowej – to rzadkość.

Ekspozycje stałe Muzeum Tradycji Kolejowej Węgorzewo

Placówka powstała stosunkowo niedawno, bo w 2007 roku. Funkcjonuje w budynku starego dworca kolejowego z XIX wieku przy ulicy Jaracza 4. Zarządza nią Fundacja Dziedzictwo Nasze.

W Muzeum Tradycji Kolejowej znajduje się stała wystawa pt. „Koleje mazurskie – pamięć wieku” poświęcona historii kolejnictwa, a eksponaty zgromadzone są w dawnym hallu dworca. W cennych zbiorach prezentowane są zabytkowe urządzenia i maszyny kolejowe oraz ich części, a także narzędzia kolejowe, wyposażenie dworców, mundury kolejarskie, oznaczenia, wskaźniki kolejowe, dokumenty, rozkłady jazdy pociągów, fotografie, mapy, kasowniki i stare bilety. Można zobaczyć także liczne miniaturowe modele dawnych pociągów. Wszystkie eksponaty ilustują historię kolejnictwa na ziemiach dawnych Prus Wschodnich, obecnie Warmii i Mazur oraz Suwalszczyzny. Wiele z tych przedmiotów można dotknąć i sprawdzić ich działanie.

Oprócz bogatej działalności wystawienniczej Muzeum Tradycji Kolejowej oferuje odwiedzającym sklepik z pamiątkami oraz galerię. Często są w niej organizowane prelekcje, spotkania tematyczne o kolejnictwie, seanse filmowe oraz warsztaty dla dzieci i dorosłych. Każdego roku w maju ten kameralny obiekt jest udostępniany do zwiedzania w ramach tzw. Nocy Muzeów. „Pociąg do stacji Noc Muzeów, przez stację Muzeum Tradycji Kolejowej, wjedzie na tor w Węgorzewie przy peronie ul. Jaracza 4”. To nie tylko zwiedzanie muzeum, bowiem wydarzeniu temu towarzyszą dodatkowe wystawy archiwaliów, prelekcje i koncerty zaproszonych artystów.

Zwiedzanie Muzeum

Najlepiej zwiedzić Muzeum Tradycji Kolejowej Węgorzewo korzystając z pomocy miejscowych przewodników. Jednym z nich jest była dróżniczka, która z ogromną pasją opowiada o historii eksponatów i tradycjach dawnej kolei, w szczególności kolei parowej. Podczas zwiedzania możemy się dowiedzieć miedzy innymi w jaki sposób wykorzystywano parowozy w walce z wszawicą na dworcach…

Muzeum Tradycji Kolejowej Węgorzewo jest przeznaczone zarówno dla dorosłych, jak i młodych pasjonatów kolejnictwa. Placówka czynna jest od 1 maja do 31 października: w poniedziałki (po kontakcie telefonicznym), od wtorku do piątku w godzinach 11:00-15:30, a w soboty i święta – 12:00-17:00. W okresie zimowym obiekt jest udostępniany do zwiedzania jedynie w soboty w godz. 12.00-16.00, natomiast w pozostałych dniach wizyty możliwe są po telefonicznym uzgodnieniu.

Podróż do przeszłości…

W Muzeum Tradycji Kolejowej w Węgorzewie, z nadwozia dawnego samochodu dostawczego marki „Żuk”, wykonano drezynę kolejową, którą można przejechać się po okolicy. Nawet do bunkrów niemieckich w Mamerkach. Osoby, które pragną wyruszyć w fascynującą podróż w czasie, powinny skorzystać z przejażdżki zabytkowym pociągiem, który kursuje z Węgorzewa do Kętrzyna i z powrotem. Przejażdżka dostarcza wyjątkowych wrażeń i stanowi świetny sposób na poznanie wyjątkowych walorów krajobrazowych.

Zobacz również

• Mosty w Stańczykach, Akwedukty Puszczy Rominckiej
• Szlak wodny Giżycko Węgorzewo (25.20km)
• Muzeum Kultury Ludowej Węgorzewo – idealny wybór na rodzinną wyprawę
• Muzeum Mazurskie w Owczarni
• Mosty Kolejowe Botkuny

Krzysztof D., CC BY-SA 2.0, via Wikimedia Commons