Skala Beauforta – jak odczytać siłę wiatru?
Skala Beauforta to unikalny system, stanowiący narzędzie do pomiaru siły wiatru. Obecnie, pomimo stosowania nowocześniejszych i bardziej obiektywnych narzędzi do pomiarów meteorologicznych, skala ta ma nadal szczególne zastosowanie w obszarach istotnych dla bezpieczeństwa. Jest wciąż ważną częścią raportów meteorologicznych i dlatego z powodzeniem używana jest w żeglarskich prognozach oraz alertach pogodowych.
Spis treści
Czym jest skala Beauforta?
Skala Beauforta to uznany na całym świecie system stosowany do klasyfikacji prędkości wiatru. Jest miarą empiryczną, która zestawia prędkość wiatru z warunkami obserwowanymi na powierzchni morza lub obiektów na lądzie. Jej pełna nazwa brzmi – skala siły wiatru Beauforta. System ten służy do przybliżonej oceny siły wiatru wyrażanej w stopniach Beauforta (B). Każdy stopnień skali siły wiatru ma przyporządkowany określony przedział prędkości wiatru. Przedział ten wyrażany w metrach na sekundę, a także w innych jednostkach, np. w węzłach czy milach na godzinę.
Należy pamiętać, że pomiary wiatru według skali Beauforta są prędkościami uśrednionymi, zwykle aktualizowanymi co 10 minut. Wskazania prędkości wiatru mierzone są na wysokości 10-ciu metrów nad ziemią, przy użyciu przyrządów meteorologicznych. Na wysokości 2 metrów nad powierzchnią ziemi prędkość wiatru stanowi zwykle 50-70% wartości odczytywanej na poziomie 10 m. Z tej przyczyny pomiary nie uwzględniają prędkości wiatru przy powierzchni ziemi.
Jak powstała skala Beauforta?
Podział skali siły wiatru jest dziełem irlandzkiego hydrografa Sir Francisa Beauforta. Był on oficerem floty brytyjskiej, później kontradmirałem Royal Navy, czyli Królewskiej Marynarki Wojennej. Opracowany w 1806 roku system, został wprowadzony do powszechnego użycia w brytyjskiej flocie w latach trzydziestych XIX wieku. Beaufort kierował wówczas służbą hydrograficzną. Załogi statków marynarki wojennej bazowały dotąd jedynie na regularnych obserwacjach pogody i subiektywnych odczuciach siły wiatru.
Początkowo Skala Siły Wiatru i Oznaczeń Pogody podawała dopuszczalną liczbę żagli wojennej fregaty rejowej przy aktualnym stanie pogody na morzu. Wskaźniki liczbowe od 0 do 12 występowały w odwrotnym znaczeniu niż obecnie (0 stopni – huragan).
Za wkład wniesiony w hydrografię Francis Beaufort otrzymał szczególne wyróżnienie, nazwano jego imieniem zarówno skalę, jak i część Morza Arktycznego. Pod koniec XIX. stulecia skala została zmodyfikowana i zyskała uznanie w wymiarze międzynarodowym. W 1939 roku została przyjęta dwunastostopniowa skala i wprowadzono znacznie precyzyjniejsze opisy oddziaływania wiatru na morze oraz obiekty na lądzie. W 1946 roku Międzynarodowy Komitet Meteorologiczny rozszerzył skalę Beauforta do 17 stopni, ujmując wiatry osiągające prędkość do 61,2 m/s. Jednak obecnie w każdym dzienniku jachtowym znajduje się, ujęta w specjalne rubryki, skala Beauforta w zakresie 0 – 12 B.
Odczytywanie skali Beauforta
Skala Beauforta obejmuje zestawienie stopni siły wiatru od 0 do 12, którym podporządkowano również nazwy.
Skala od 0 do 4
Stopień 0 oznacza bezwietrzną ciszę – flautę i spokojny stan morza. Stopień 1-2 to lekki powiew wiatru lub słaba bryza, dym unosi się prawie pionowo do góry, wiatr nie przekracza prędkości 3,3 m/s. 3º B to łagodny wiatr, na wodzie tworzą się małe fale, na lądzie zaczynają poruszać się liście, a prędkość wiatru osiąga maksymalnie 5,4 m/s. 4º B odpowiada prędkości wiatru do 7,9 m/s, małe fale wydłużają się, na powierzchni morza tworzą się liczne białe grzebienie.
Skala od 5 do 7
Przy piątym stopniu wiatr (8–10,7 m/s) porusza gałęzie i wyprostowuje flagi, fale są wyraźne i większe, na powierzchni wody tworzy się bardzo dużo białych grzebieni, a piana utrzymuje się stosunkowo długo. Przy szóstym stopniu skali Beauforta wiatr osiąga prędkość do 13,8 m/s, na powierzchni morza tworzą się duże fale z mocno wykształconymi, stromymi grzbietami. Pojawiają się bryzgi, a na ladzie słychać świst wiatru. 7º B oznacza bardzo silny wiatr z prędkością dochodzącą do 17,1 m/s. Powstają wówczas duże, asymetryczne fale, a porywana z grzbietów piana układa się równolegle do kierunku wiatru. Na lądzie poruszają się cieńsze pnie, a piechurzy odczuwają opór maszerując pod wiatr.
Skala od 8 do 10
8º B to wichura i sztorm z wiatrem wiejącym z prędkością do 20,7 m/s. Piana odrywana od wierzchołków fal wiruje w powietrzu lub tworzy wyraźne pasma układające się zgodne z kierunkiem wiatru. Stopień dziewiąty oznacza silną wichurę i silny sztorm, gdzie prędkość wiatru dochodzi do 24,4 m/s. Prawie wszystkie fale ulegają załamaniu, pojawiają się liczne bryzgi oraz bardzo gęste pasma piany, które tworzą szerokie pasma ułożone wzdłuż kierunku wiatru. Zaciera się granica między wodą a powietrzem. 10º w skali Beauforta wiąże się z wiatrem dochodzącym do 28,4 m/s. Panuje wtedy bardzo silny sztorm, widzialność znacznie się zmniejsza, na lądzie wiatr łamie i wyrywa małe drzewa.
11 i 12 stopni w skali Beauforta
Ostatnie stopnie w skali Beauforta oznaczają huragan z siłą wiatru powyżej 28,5 m/s. Bardzo silne podmuchy wiatru porywają i rozpylają wierzchołki fal, powierzchnia morza jest zupełnie biała, a widzialność znacznie zmniejszona. Siła wiatru wiejącego z prędkością powyżej 32,6 m/s sieje wielkie spustoszenie na wodzie i lądzie.
Jak skala Beauforta pomaga w żeglowaniu?
Biorąc pod uwagę, że stopnie w skali Beauforta uwzględniają oddziaływanie wiatru na powierzchnię wody i jednostkę pływającą, skala ta może stanowić bardzo przydatne narzędzie podczas planowania rejsu żaglówką. Pierwsze dwa stopnie zdecydowanie nie są atrakcyjne dla wodniaków, natomiast 2 – 3. stopień, oznaczający wiatr w granicach 3,3- 5,4 m/s (słaby i łagodny), stwarza zachętę do żeglowania. Stopień czwarty to najlepszy wiatr do żeglugi. Przy piątym stopniu wyłącznie większe jachty zachowują pełne żagle, a przy kolejnych stopniach wszystkie jachty refują żagle.
Z pewnością, czym innym jest wiatr o sile 7º B dla załogi żeglującej okazjonalnie, turystycznie, a czym innym dla doświadczonej załogi dużego jachtu. Najczęściej jednak umowy czarterowe zawierają klauzulę, która zabrania wypływania z portu przy wietrze powyżej sześciu stopni w skali Beauforta.
