Jezioro Żywy – spokojny i malowniczy zbiornik

Jezioro Żywy to spokojny i malowniczy zbiornik, u brzegów którego leży owiana legendą wieś Żywy. Zbiornik, objęty strefą ciszy, usytuowany jest się w obrębie Obszaru Chronionego Krajobrazu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich.

Jezioro Żywy na mapie

Akwen znajduje się na Pojezierzu Ełckim, w mezoregionie Wielkich Jezior Mazurskich, zlokalizowany około 18 km w kierunku wschodnim od Giżycka, w gminie Kruklanki, w zlewni rzeki Węgorapa. Na obrzeżach jeziora znajdują się miejscowości: Żywy, Kamienna Struga, Borki. Do akwenu, w jego północnej części, wpływa ciek wodny o nazwie Dopływ z Puszczy Boreckiej. Niedaleko wsi Żywy znajduje się odpływ Sapiny do jeziora Sołtmany.

Jezioro Żywy – charakterystyka

Nazwa zbiornika, obecnie nazywanego także Żywe, pochodzi od nazwy wsi położonej na południowym krańcu. Dawna niemiecka nazwa tej osady, stosowana do 1945 roku, to Siewen, dlatego jej fonetyczne brzmienie „Zywyn” przypomina obecną polską nazwę. Najstarsi mieszkańcy wsi do dzisiaj posługują się również nazwą „Siewki”.

Akwen posiada dobrze rozwiniętą linię brzegową z wyraźnym podziałem na płoso wschodnie oraz zachodnie. Przy południowym brzegu jeziora Żywy znajduje się mała wysepka o powierzchni 0,2 ha. Zbiornik otaczają bezpośrednio pola uprawne i łąki bez wyraźnych zalesień. Dalej na północ rozciąga się Puszcza Borecka. Jezioro jest w małym stopniu zarośnięte, a skupiska roślinności przybrzeżnej występują głownie na północnym i południowo-wschodnim brzegu. Dno jeziora Żywy jest kamieniste i twarde, a brzegi są wysokie, gdzieniegdzie nawet strome. Akwen został określony jako zbiornik o wysokiej zawartości wapnia, posiadający układ warstw wody różniących się temperaturą i duży wypływ zlewni. Na jeziorze, ze względu na ustanowioną strefę ciszy, nie wolno używać jednostek pływających z silnikami spalinowymi, wytwarzających hałas przekraczający 45 dB.

Jezioro Żywy w liczbach

Żywy to stosunkowo mały zbiornik, jego powierzchnia sięga 118,8 hektara, w tym 0,2 ha stanowi powierzchnia wyspy. Największa głębia występuje na poziomie 24,5 metra. Średnia głębokość zbiornika to 6,0 metra. Lustro wody znajduje się na wysokości 134,4 m n.p.m. Objętość wód jeziora wynosi 7 130,4 tys. m³, a wskaźnik odsłonięcia – 9,8. Maksymalna długość akwenu to 1 920 m, natomiast szerokość 1 330 m. Długość linii brzegowej wynosi 7 600 m, przy wskaźniku rozwinięcia -1,97 .

Jezioro Żywy i wędkowanie

Pod względem wędkarskim jezioro Żywy jest ciekawym zbiornikiem. Leży na obszarze obwodu rybackiego jeziora Kruklin, którego użytkownikiem jest Polski Związek Wędkarski. Występujące tu gatunki ryb to m.in. sandacz, szczupak, węgorz, leszcz, płoć i okoń. Najlepszym miejscem na złowienie okazałej ryby są okolice wyspy, położonej w południowo-zachodniej części jeziora. Innym ciekawym łowiskiem jest podwodny cypel na północy zbiornika, którego lokalizację ułatwiają pojedyncze kępy roślinności podwodnej, wystające ponad lustro wody.

Jezioro Żywy na szlaku mazurskich legend

W północno-wschodniej części Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, a częściowo w Puszczy Boreckiej znajduje się około 102-kilometrowy szlak rowerowy nazwany „Szlakiem mazurskich legend”. Oznakowano go tabliczkami z zieloną strzałką i napisem „Legendy”. Na trasie napotkać może wiele ciekawych drewnianych rzeźb związanych z lokalną historią lub miejscowymi podaniami, odznaczonych tabliczkę z opisem. Legendy te opracowano na podstawie “Mazurskich opowieści” J. Tressenberg. Trasę można pokonać jednego dnia, ale można też podzielić ją na kilka krótszych etapów.

Kilka ciekawych miejsc tego szlaku znajduje się w okolicach jeziora Żywy, w związku z tym jednym z nich jest, oznaczony numerem 3, punkt – „Zemsta mieszkanki znad Żywego”. Rzeźba drewniana przedstawia „Gniazdo diablątek” i utożsamiana jest z legendą, w pobliskim jezioro zostało utopione potomstwo Diablicy. Inna rzeźba zatytułowana “Jak Żywe” (nr 1) związana jest z legendą o powstaniu wsi Żywy. Interesujące są również legendy o diabelskim kamieniu w rejonie “Diablej Góry” w Puszczy Boreckiej czy o Goliacie ze Stręgielka. Frapująca jest także rzeźba zwana „Francuski strach z Gawlickiego Lasu” i legenda z nią związana.

Dla amatorów dwóch kółek oraz podziwiania z tej perspektywy mazurskich jezior i unikalnej przyrody, przygotowano szlak rowerowy wiodący wokół jezior Żywy i Sołtmany. Oznaczona kolorem czarnym trasa ma długość około 40 km.

Atrakcje w okolicy

Oprócz wspomnianego szlaku mazurskich legend, turyści wypoczywający nad jeziorem Żywy mogą zobaczyć inne atrakcje:

• dobrze zachowany dwór we wsi Żywe z drugiej połowy XIX wieku, wraz z resztkami zabudowań gospodarczych i pojedyncze drzewa z dawnego obszaru parkowego;
• dawny cmentarz ewangelicki we wsi Żywe;
• kościół z 1574 roku oraz 2 cerkwie: prawosławną i greckokatolicką w Kruklankach;
• zwalony most kolejowy nad Sapiną w Grądach Kruklaneckich, obecnie atrakcyjne miejsce piknikowe i punkt widokowy na okolicę;
• dwór z drugiej poł. XIX w. w Brożówce, w którym w czasie II wojny światowej mieszkał Heinrich Himmler.

Zobacz również

• Jezioro Mamry – numer dwa wśród polskich jezior
• Jezioro Łuknajno
• Jezioro Lemięt – opis jeziora
• Jezioro Jagodne – jezioro bezimiennych wysp
• Jezioro Jędzelewo – jezioro obok piaszczystej góry
• Jezioro Szymoneckie

Semu, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons